IJskast of koelkast inbouwen?

Wat erin ligt, zegt iets over de eigenaar. Sterker nog; de benaming speelt ook een rol.

Wat ligt er in jouw koelkast? Is deze gevuld met vooral veel groenten en fruit omdat je veganist bent? Ben je een sporter en ligt jouw koelkast vol met zuivelproducten omdat je nu eenmaal je eiwitvoorraad wilt aanvullen na het trainen? Ben je flexitariër en heb jij in je koelkast een ratjetoe liggen van groenten en fruit, vlees en eieren en vegetarische producten?

Dit zijn nog maar een paar voorbeelden van de rol die een koelkast vervult in ons leven. De inhoud is als de inhoud van een tas, daaraan kun je heel wat over het leven van de eigenaar aflezen.

Het gaat ons geen snars aan

Nu gaat ons dat natuurlijk geen snars aan, maar het bepaalt wel onder meer de grootte en de indeling van de koelkast. Niks is ergerlijker dan wanneer je de deur open trekt en nauwelijks kunt zien wat er in ligt omdat het allemaal boven op elkaar is gepropt en naar achteren is geduwd (overweeg een grotere! ), of dat je bij het open doen je ergert aan de onhandige indeling waardoor je juist voor al je pakken yoghurt geen ruimte hebt. Om maar een voorbeeld te noemen.

De koelkast, en dan met name de indeling, stem je af op jouw levenswijze. En wat is er mooier dan een heuse inbouw-koelkast die strak in een passende keukenkast is weggewerkt.

Iets in de ijskast zetten

Even een zijsprongetje (maar zal wel van belang blijken) voor de taalpuristen onder ons: is het nou koelkast of ijskast? Volgens het Genootschap Onze Taal mag beide. Alhoewel koelkast gebruikelijker is dan ijskast. Maar er is de uitdrukking: iets in de ijskast zetten. Dat dan weer wel.

Toch even een haakje: een koelkast bergt geen ijs, maar dat was vroeger anders. Dan had je een ijskast die koelde door middel van ijsbroden (grote stukken ijs). Toen de elektriciteit zijn intrede deed, werd de ijskast een koelkast. Saillant detail: in deftige families (rijk, oud geld) wordt nog wel eens het woord ijskast gebezigd.

Uit het rijtje toilet – wc

Etiquette deskundige Beatrijs Ritsema zegt hierover: “Het begrippenpaar ‘koelkast – ijskast’ is er eentje uit de serie ‘toilet – wc’, ‘gebakje – taartje’, ‘zeer doen – pijn doen’, ‘mantel – jas’, ‘wagen – auto’, ‘japon – jurk’. Op het eerste gezicht lijken deze woorden synoniem, maar er schuilt een addertje onder het gras. Mensen uit bepaalde kringen (de hogere) zullen nooit het eerste zeggen en altijd het tweede.”

Omdat mensen uit ‘lagere kringen’ het juist een beetje mooier wilden zeggen, gingen de mensen uit hogere adellijke kringen daar weer tegenin door het beestje gewoon bij de naam te noemen. Wc is gewoon wc en geen toilet, dat zou maar burgerlijk (mooier makerij) zijn.

De hogere kringen gebruikten, in de tijd dat voedsel alleen maar met behulp van ijs kon worden gekoeld, daadwerkelijk ijs. In grote staven werd het ijs aangeleverd en in een kast geplaatst die ‘ijskast’ heette. Na de uitvinding van de koelkast is de hogere sociale klasse tot op de dag van vandaag het woord ‘ijskast’ blijven gebruiken.

Koel- of ijskast past er prima in

Blijft de vraag of ze ooit over zouden gaan op een inbouwmodel, als ze vasthouden aan traditie en oorspronkelijkheid. Laat je daar niet door van de wijs brengen. Een inbouw-koelkast (!) is er eentje die er wezen mag. In alle mogelijke modellen en afmetingen. Passend bij jouw keuken.

In de jaren zeventig en tachtig was inbouwapparatuur nieuw, schreven we al eerder. Waarom zou je daar geen gebruik van maken? Het maakt een keuken mooi opgeruimd. Of het nu gaat om een strakke moderne keuken of een landelijk exemplaar. En die koel- of ijskast? Die past daar prima bij, ingebouwd en wel, ongeacht hoe je deze noemt.